Η Ε.Ε. έχει υιοθετήσει εννέα, μέχρι στιγμής, δέσμες κυρώσεων σε βάρος της ΡΟ (ατομικές και τομεακές) 

Α.      Κυρώσεις Ε.Ε. σε βάρος Ρωσίας και Λευκορωσίας

Κυρώσεις σε βάρος Ρωσίας

Η Ε.Ε. έχει υιοθετήσει εννέα, μέχρι στιγμής, δέσμες κυρώσεων σε βάρος της ΡΟ (ατομικές και τομεακές):

  1. Ατομικές κυρώσεις: οι κυρώσεις αφορούν σε απαγόρευση χορήγησης θεωρήσεων (visa ban) και δέσμευση οικονομικών πόρων (asset freeze). Στις κυρώσεις που ήταν σε ισχύ από το 2014 (λόγω της προσάρτησης της Κριμαίας από τη ΡΟ), έχει προστεθεί μεγάλος αριθμός φυσικών προσώπων, μεταξύ των οποίων ο Ρώσος Πρόεδρος Vladimir Putin και ο Ρ/ΥΠΕΞ Sergey Lavrov. Συνολικά, τα περιοριστικά μέτρα της Ε.Ε. ισχύουν πλέον για 1.386 φυσικά πρόσωπα και 171 οντότητες.

Όσον αφορά στα καταχωρημένα πρόσωπα, αυτά περιλαμβάνουν σημαντικούς ολιγάρχες και επιχειρηματίες, υψηλόβαθμους αξιωματούχους του Κρεμλίνου, Ρώσους στρατιωτικούς, υποστηρικτές παραπληροφόρησης και χειραγώγησης πληροφοριών προς στήριξη της ρωσικής προπαγάνδας σχετικά με τον πόλεμο, πρόσωπα που έπαιξαν ρόλο στη διοργάνωση παράνομων «δημοψηφισμάτων», συγγενείς και συνεργάτες ήδη καταχωρημένων προσώπων, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι ευρωπαϊκές κυρώσεις δεν μπορούν να παρακαμφθούν.           

Αναφορικά με τις οντότητες, αυτές περιλαμβάνουν επιχειρήσεις, τα προϊόντα ή η τεχνολογία των οποίων χρησιμοποιήθηκαν κατά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οντότητες που σχετίζονται με την ρωσική αμυντική βιομηχανία, μέσα ενημέρωσης και ειδησεογραφικά πρακτορεία κ.α.

Τα καταχωρημένα άτομα και οντότητες υπόκεινται σε δέσμευση περιουσιακών στοιχείων και απαγορεύεται στους πολίτες και στις εταιρείες της ΕΕ να διαθέτουν κεφάλαια σε αυτούς. Τα φυσικά πρόσωπα υπόκεινται επιπλέον σε ταξιδιωτική απαγόρευση, η οποία τους εμποδίζει να εισέλθουν ή να διέλθουν από τα εδάφη της ΕΕ.

Σημειώνεται ότι το Συμβούλιο έχει διευρύνει τα κριτήρια καταχώρισης ατόμων και οντοτήτων, προκειμένου να συμπεριλάβει τη δυνατότητα στόχευσης εκείνων που διευκολύνουν την παράκαμψη των κυρώσεων της ΕΕ.

Με την 9η δέσμη κυρώσεων, στον κατάλογο προστέθηκαν επιπλέον 141 άτομα και 49 οντότητες. Στα άτομα περιλαμβάνονται δημοφιλή δημόσια πρόσωπα υπεύθυνα για προπαγάνδα και παραπληροφόρηση, καθώς και όσοι είναι υπεύθυνοι για τη λεηλασία ουκρανικών αγροτικών προϊόντων. Οι οντότητες στις οποίες επιβάλλονται κυρώσεις περιλαμβάνουν νέες τράπεζες, αμυντικές και βιομηχανικές εταιρείες, πολλά πολιτικά κόμματα, εταιρείες μέσων ενημέρωσης υπό τον έλεγχο των ρωσικών αρχών και παραστρατιωτικές ομάδες.

  1. Τομεακές κυρώσεις:
  1. Χρηματοπιστωτικός τομέας:
    • Απαγόρευση πρόσβασης ρωσικής κυβέρνησης σε κεφάλαια, χρηματαγορές και συναφείς υπηρεσίες στην επικράτεια των κρατών μελών. Στην απαγόρευση περιλαμβάνονται με σαφήνεια και τα περιουσιακά κρυπτοστοιχεία.
    • Δέσμευση των κεφαλαίων της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στην Ε.Ε. και απαγόρευση συναλλαγών σχετιζόμενων με διαχείριση αποθεματικού και στοιχείων ενεργητικού.
    • Απαγόρευση χρηματοδότησης ρωσικών κρατικών επιχειρήσεων στους τομείς της αεροναυπηγικής, ναυπηγικής, αυτοκινητοβιομηχανίας, υποδομών.
    • Απαγόρευση συμμετοχής σε προγράμματα συγχρηματοδοτούμενα από το ρωσικό Direct Investment Fund.
    • Πλήρης απαγόρευση συναλλαγών με 6 ρωσικές τράπεζες (Bank Rossiya, Alfa Bank, Bank Otkritie, Promsvyazbank, VEB, Sberbank).
    • Στο πλαίσιο της 5ης δέσμης κυρώσεων επιβλήθηκε πλήρης απαγόρευση συναλλαγών με τέσσερις σημαντικές ρωσικές τράπεζες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν συνολικό μερίδιο 23% του ρωσικού τραπεζικού τομέα. Εν λόγω τράπεζες, πέραν της απαγόρευσης συναλλαγών SWIFT, υπόκεινται πλέον και σε πάγωμα περιουσιακών στοιχείων, αποκλειόμενες έτσι από τις ευρωπαϊκές χρηματοπιστωτικές αγορές. Οι τέσσερις εν λόγω τράπεζες είναι οι ακόλουθες: Otkritie FC Bank, Novikombank, Sovcombank, VTB Bank.
    • Αποκλεισμός 10 συνολικά ρωσικών τραπεζών από το διεθνές σύστημα τραπεζικών εντολών SWIFT, επτά εξ αυτών από 12.03.2022 (Bank Rossiya, Bank Otkritie, Promsvyazbank, Novikombank, Sovcombank, VTB Bank, VEB) (σε συντονισμό με ΗΠΑ). Με την έκτη δέσμη κυρώσεων (30.05.2022) αποσυνδέθηκαν επιπλέον από το σύστημα SWIFT (από αρχές Ιουνίου 2022) οι ρωσικές τράπεζες Sberbank, Credit Bank of Moscow και Joint Stock Company Russian Agricultural Bank (JSC Rosselkhozbank).
    • Με την 9η δέσμη κυρώσεων, η Ε.Ε. επέβαλε τη δέσμευση περιουσιακών στοιχείων σε δύο επιπλέον ρωσικές τράπεζες, Credit Bank of Moscow και Dalnevostochny Bank, καθώς και προσέθεσε τη Russian Regional Development Bank (Ρωσική Τράπεζα Περιφερειακής Ανάπτυξης) στον κατάλογο των ρωσικών κρατικών ή κρατικά ελεγχόμενων οντοτήτων που υπόκεινται σε πλήρη απαγόρευση συναλλαγών.
    • Απαγόρευση της αξιολόγησης της Ρωσίας και των ρωσικών εταιρειών από τους οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας της Ε.Ε. και η παροχή υπηρεσιών αξιολόγησης σε Ρώσους πελάτες, με αποτέλεσμα να χάσουν ακόμη περαιτέρω την πρόσβασή τους στις χρηματοπιστωτικές αγορές της Ε.Ε.
    • Στο πλαίσιο της 5ης δέσμης κυρώσεων επιβάλλεται απαγόρευση οιασδήποτε μορφής οικονομικής στήριξης προς ρωσικούς κρατικούς φορείς, καθώς και επέκταση της απαγόρευσης σε καταθέσεις Ρώσων σε χαρτοφυλάκια κρυπτονομισμάτων, καθώς και σε πωλήσεις προς την Ρωσία και την Λευκορωσία (ή σε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, οντότητα ή φορέα στην Ρωσία και την Λευκορωσία) χαρτονομισμάτων και κινητών αξιών εκδοθέντων σε οποιοδήποτε επίσημο νόμισμα κρατών μελών της Ε.Ε.
    • Η 7η δέσμη κυρώσεων επέκτεινε το εύρος της απαγόρευσης υποδοχής καταθέσεων και σε νομικά πρόσωπα και οντότητες που έχουν συσταθεί σε τρίτες χώρες, που ανήκουν κατά πλειονότητα σε Ρώσους υπηκόους ή φυσικά πρόσωπα που διαμένουν στη Ρωσία. Επιπλέον, η αποδοχή καταθέσεων που αφορούν μη απαγορευμένο διασυνοριακό εμπόριο υπόκεινται πλέον σε προκαταρκτικό έλεγχο από τις αρμόδιες εθνικές Αρχές των κρατών μελών.
    • Η 8η δέσμη κυρώσεων επέβαλε πλήρη απαγόρευση της παροχής κρυπτοστοιχείων, λογαριασμού ή υπηρεσιών φύλαξης κρυπτοστοιχείων σε πρόσωπα και κατοίκους της Ρωσίας, ανεξάρτητα από τη συνολική αξία τους (προηγουμένως επιτρεπόταν έως 10.000 ευρώ).
  2. Τομέας μεταφορών:
  • Απαγόρευση εξαγωγών που καλύπτει αγαθά και τεχνολογία στην αεροπορική και διαστημική βιομηχανία, καθώς και απαγόρευση παροχής υπηρεσιών ασφάλισης και αντασφάλισης και συντήρησης που σχετίζονται με αυτά τα αγαθά και την τεχνολογία. Κλείσιμο εναερίου χώρου κρατών μελών για ρωσικά αεροσκάφη. Περιορισμός στις εξαγωγές τεχνολογίας θαλάσσιας πλοήγησης και ραδιοεπικοινωνιών, υποχρέωση προηγούμενης ανταλλαγής πληροφοριών για εξαγωγές εξοπλισμού ασφάλειας στη θάλασσα.
  • Απαγόρευση παροχής πρόσβασης σε ευρωπαϊκούς λιμένες σε πλοία υπό ρωσική σημαία. Προβλέπονται παρεκκλίσεις σε περιπτώσεις μεταφοράς αγροτικών προϊόντων, τροφίμων, ανθρωπιστικής βοήθειας και ενέργειας.
  • Η 7η δέσμη κυρώσεων επέβαλε επιπροσθέτως απαγόρευση πρόσβασης ρωσικών πλοίων και σε θαλάσσιες ή ποτάμιες λεκάνες ανύψωσης πλοίων (“locks”) που βρίσκονται στην Ε.Ε.
  • Απαγόρευση διενέργειας οδικών μεταφορών από Ρώσους και Λευκορώσους μεταφορείς εντός της Ε.Ε., ακόμη και σε περιπτώσεις transit διελεύσεων. Παρεκκλίσεις προβλέπονται ειδικά όσον αφορά οδικές μεταφορές σειράς προϊόντων όπως φαρμακευτικά και ιατρικά προϊόντα, αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένου σιταριού, καθώς και οδικές μεταφορές για ανθρωπιστικούς σκοπούς. Συμπερίληψη οδικών μεταφορών σε καθεστώς κυρώσεων προκαλεί ανησυχία σε Ευρωπαίους μεταφορείς, ιδιαίτερα στην περίπτωση που επιβληθούν αντίμετρα από ρωσικής πλευράς.
  • Με την 8η δέσμη κυρώσεων προστέθηκε στον κατάλογο των κρατικών φορέων που υπόκεινται στην απαγόρευση συναλλαγών το Ρωσικό Ναυτιλιακό Μητρώο (Russian Maritime Shipping Register), μια οντότητα 100% κρατικής ιδιοκτησίας που εκτελεί δραστηριότητες που σχετίζονται με την ταξινόμηση και την επιθεώρηση ρωσικών και μη ρωσικών πλοίων και σκαφών, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της ασφάλειας.
    1. Τομέας ενέργειας:
  • Σταδιακή απαγόρευση εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου στα κράτη μέλη της Ε.Ε. με στόχο την απεξάρτηση από το πετρέλαιο ρωσικής προέλευσης, με μεταβατικές περιόδους εφαρμογής 6 μηνών για το αργό πετρέλαιο (ΚΣΟ 2709) και 8 μηνών για τα προϊόντα πετρελαίου (ΚΣΟ 2710). Προσωρινές εξαιρέσεις δόθηκαν στις Βουλγαρία (έως 31.12.2024) και Κροατία (έως 31.12.2023, συγκεκριμένα για την μεν πρώτη σχετικά με εισαγωγές ρωσικού αργού πετρελαίου με θαλάσσια μεταφορά, για την δε δεύτερη σχετικά με εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου εσωτερικής καύσης υπό κενό (“vacuum gas oil”), υπό τις προϋποθέσεις μη ύπαρξης εναλλακτικών πηγών και παράλληλης ειδοποίησης της Ευρ. Επιτροπής). Σε περίπτωση αιφνίδιων διακοπών του εφοδιασμού, θα θεσπιστούν μέτρα έκτακτης ανάγκης για να διασφαλιστεί η ασφάλεια του εφοδιασμού. Η Ευρ. Επιτροπή θα παρακολουθεί και θα υποβάλλει τακτικά εκθέσεις στο Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή των μέτρων αυτών για τη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά της Ε.Ε. και την ασφάλεια του εφοδιασμού.
  • Εξαιρούνται προσωρινά από την ως άνω γενική απαγόρευση: (α) η μεταφορά αργού πετρελαίου ή προϊόντων πετρελαίου που προέρχονται από τρίτες χώρες, έστω και αν έχουν φορτωθεί ή διέρχονται από τη Ρωσία, υπό την προϋπόθεση ότι η προέλευση και η ιδιοκτησία αυτών δεν εντοπίζεται σε ρωσικά φυσικά ή νομικά πρόσωπα και (β) η μεταφορά αργού πετρελαίου από τη Ρωσία μέσω αγωγών προς εκείνα τα κράτη μέλη που εξαιτίας της γεωγραφικής τους θέσης εξαρτώνται από τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, έως ότου το Συμβούλιο της Ε.Ε. αποφασίσει διαφορετικά (η δεύτερη αυτή εξαίρεση αφορά κατά βάση τις Ουγγαρία, Τσεχία και Σλοβακία). Σε αμφότερες ανωτέρω περιπτώσεις εξαιρέσεων, απαγορεύεται η επανεξαγωγή των εν λόγω προϊόντων προς αγοραστές σε άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε. ή σε τρίτες χώρες. Προβλέπονται επίσης απαγορεύσεις στην παροχή υπηρεσιών που σχετίζονται έμμεσα ή άμεσα με τη μεταφορά ρωσικού αργού πετρελαίου και προϊόντων αυτού προς τρίτες χώρες (τεχνική βοήθεια, υπηρεσίες μεσιτείας, χρηματοδοτικές υπηρεσίες).
  • Απαγόρευση πώλησης, προμήθειας, μεταφοράς ή εξαγωγής στη Ρωσία συγκεκριμένων αγαθών και τεχνολογιών για τη διύλιση πετρελαίου. Περιορισμοί στην παροχή σχετικών υπηρεσιών. Απαγόρευση νέων επενδύσεων στον ενεργειακό τομέα της Ρωσίας, καθώς και θέσπιση ολοκληρωμένου περιορισμού των εξαγωγών σε εξοπλισμό, τεχνολογία και υπηρεσίες για την ενεργειακή βιομηχανία.
  • Με την 8η δέσμη κυρώσεων, εισήχθη στη νομοθεσία της ΕΕ η βάση για τη θέσπιση ανώτατου ορίου τιμών (oil price cap) που σχετίζεται με τη θαλάσσια μεταφορά ρωσικού πετρελαίου προς τρίτες χώρες.
  • Στις 3 Δεκεμβρίου 2022, το Συμβούλιο αποφάσισε να καθορίσει ανώτατο όριο τιμής για το αργό πετρέλαιο και τα λάδια από πετρέλαιο ή από ασφαλτούχα ορυκτά που κατάγονται ή που εξάγονται από τη Ρωσία, στα 60 $ ανά βαρέλι, το οποίο εφαρμόζεται από τις 5 Δεκεμβρίου 2022. Από την ημερομηνία αυτή απαγορεύεται η παροχή θαλάσσιων μεταφορών και η παροχή τεχνικής βοήθειας, μεσιτείας ή χρηματοδότησης ή οικονομικής βοήθειας, σχετικά με τη θαλάσσια μεταφορά αργού πετρελαίου σε τρίτες χώρες (από τον Δεκέμβριο του 2022) ή προϊόντων πετρελαίου (από τον Φεβρουάριο 2023) που προέρχονται ή εξάγονται από τη Ρωσία. Εάν το πετρέλαιο ή τα προϊόντα πετρελαίου αγοράζονται σε τιμή ίση ή κάτω από το προκαθορισμένο ανώτατο όριο, θα επιτρέπεται η παροχή μεταφορικών και λοιπών υπηρεσιών.
  • Με την 9η δέσμη κυρώσεων αποφασίστηκε η απαγόρευση των νέων επενδύσεων στον ρωσικό εξορυκτικό τομέα, με εξαίρεση τις εξορυκτικές και λατομικές δραστηριότητες που αφορούν ορισμένες κρίσιμες πρώτες ύλες, συμπεριλαμβανομένης της παροχής χρηματοδότησης και επενδυτικών υπηρεσιών.
    1. Αγαθά διττής χρήσης:
      • Επέκταση εύρους ελεγχόμενων αγαθών, ώστε να περιλαμβάνονται πλέον ηλεκτρονικά αγαθά, εξοπλισμός τηλεπικοινωνιών και ασφάλειας πληροφοριών, θαλάσσιας χρήσης, κ.ά. και ενίσχυση αυστηρότητας ελέγχων (σε συντονισμό με ΗΠΑ). Επίσης, επέκταση περιορισμών στις εξαγωγές αγαθών και τεχνολογίας διττής χρήσης σε πρόσθετες ρωσικές –και λευκορωσικές – οντότητες.
      • Με την 6η δέσμη κυρώσεων προβλέπεται εξάλλου η επέκταση των κατηγοριών αγαθών και τεχνολογιών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ενίσχυση των τομέων άμυνας και ασφάλειας της Ρωσίας και ως εκ τούτου υπόκεινται σε απαγορεύσεις / περιορισμούς. Μεταξύ αυτών, οι εξαγωγές προς Ρωσία 80 κατηγοριών χημικών προϊόντων διττής χρήσης τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για παραγωγή χημικών όπλων. Με την 7η δέσμη κυρώσεων επεκτάθηκε περαιτέρω η λίστα κατηγοριών αγαθών διττής χρήσης. Με την 9η δέσμη κυρώσεων, εισήχθησαν νέοι περιορισμοί στις εξαγωγές αγαθών και τεχνολογιών διττής χρήσης.
    2. Υπηρεσίες:
      • Με την 6η δέσμη κυρώσεων προβλέφθηκε η απαγόρευση παροχής στη ρωσική κυβέρνηση καθώς και σε νομικά πρόσωπα, οντότητες ή φορείς εγκατεστημένους στη Ρωσία ορισμένων υπηρεσιών που αφορούν —άμεσα ή έμμεσα— τις επιχειρήσεις, όπως η λογιστική, ο λογιστικός έλεγχος, ο υποχρεωτικός έλεγχος, οι υπηρεσίες τήρησης λογιστικών βιβλίων και παροχής φορολογικών συμβουλών, επιχειρηματικών συμβουλών και συμβουλών σε θέματα διοίκησης, καθώς και οι υπηρεσίες δημοσίων σχέσεων.
      • Με την 8η δέσμη κυρώσεων, αποφασίστηκε η απαγόρευση παροχής αρχιτεκτονικών και μηχανικών υπηρεσιών (engineering), συμβουλευτικών υπηρεσιών πληροφορικής και νομικών συμβουλευτικών υπηρεσιών στη Ρωσία.
      • Με την 9η δέσμη, απαγορεύθηκε η παροχή, από εταιρείες της ΕΕ, υπηρεσιών διαφήμισης, έρευνας αγοράς και δημοσκοπήσεων, καθώς και υπηρεσιών δοκιμών προϊόντων και τεχνικών επιθεωρήσεων στη Ρωσική Ομοσπονδία.
    3. Εμπόριο:
  • Περιορισμοί εισαγωγών:
    • Απαγόρευση εισαγωγών από την Ε.Ε. για τα προϊόντα σιδήρου και χάλυβα (τελικά προϊόντα) που υπόκεινται επί του παρόντος στα μέτρα διασφάλισης της Ε.Ε., με τα χαμένα έσοδα από τις εξαγωγές για τη Ρωσία να ανέρχονται σε ύψος περίπου 3,3 δισ. ευρώ. Αυξημένες ποσοστώσεις εισαγωγών θα διανεμηθούν σε άλλες τρίτες χώρες για αντιστάθμιση. Με την 8η δέσμη, η ΕΕ επεκτείνει την απαγόρευση εισαγωγής προϊόντων σιδήρου και χάλυβα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν υποστεί επεξεργασία σε τρίτες χώρες, που είτε προέρχονται από τη Ρωσία είτε εξάγονται από τη Ρωσία. Η απαγόρευση αυτή εφαρμόζεται από την 1η Απριλίου 2024 για τα προϊόντα του κωδικού ΣΟ 720711 και από την 1η Οκτωβρίου 2024 για τον κωδικό ΣΟ 72071210.
    • Απαγόρευση αγοράς, εισαγωγής ή μεταφοράς στην Ε.Ε. γαιανθράκων και λοιπών στερεών ορυκτών καυσίμων (δασμολογικοί κωδικοί 2701-2708) εφ’ όσον αυτά προέρχονται ή εξάγονται από την Ρωσία, αρχής γενομένης από τον Αύγουστο 2022 (συγκεκριμένα από τις 10 Αυγούστου, όσον αφορά συμβάσεις που συνήφθησαν πριν από τις 9 Απριλίου 2022, ή συμπληρωματικές συμβάσεις αναγκαίες για την εκτέλεση των προ της 9/4 συναφθεισών συμβάσεων).
    • Απαγόρευση εισαγωγών στην Ε.Ε. από την Ρωσία – αξίας 5,5 δισ. ευρώ – προϊόντων ξυλείαςτσιμέντουλιπασμάτωνθαλασσινών υψηλής ποιότητας (συμπεριλαμβανομένου του χαβιαριού) και οινοπνευματωδών ποτών (συμπεριλαμβανομένης της βότκας).
    • Απαγόρευση αγοράς, εισαγωγής, ή διαμετακόμισης μέσω Ε.Ε., άμεσης ή έμμεσης, χρυσού και χρυσών κοσμημάτων ρωσικής προέλευσης, ακόμη και αν το φορτίο έχει τελικό προορισμό κάποια τρίτη χώρα.
    • Με την 8η δέσμη κυρώσεων, επιβλήθηκαν περαιτέρω περιορισμοί στις εισαγωγές χαρτοπολτού και χαρτιού ξύλου, τσιγάρωνπλαστικών και καλλυντικών, καθώς και στοιχείων που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία κοσμημάτων, όπως πέτρες και πολύτιμα μέταλλα, τα οποία συνολικά δημιουργούν σημαντικά έσοδα για τη Ρωσία.
  • Περιορισμοί εξαγωγών:
    • Επιβολή απαγορεύσεων εξαγωγών προϊόντων, ύψους 10 δισ. ευρώ: σε καύσιμα για αεριωθούμενα, κβαντικούς υπολογιστές και ημιαγωγούς προηγμένης τεχνολογίας, ηλεκτρονικά είδη υψηλής τεχνολογίας, λογισμικό, μηχανήματα ευαίσθητου χαρακτήρα και εξοπλισμό μεταφορών.
    • Απαγόρευση εξαγωγών από την Ε.Ε. προς τη Ρωσία ειδών πολυτελείας (π.χ. πολυτελή αυτοκίνητα, κοσμήματα κ.λ.π.).
    • Η 8η δέσμη κυρώσεων εισήγαγε πρόσθετους περιορισμούς στις εξαγωγές που στοχεύουν στη μείωση της πρόσβασης της Ρωσίας σε στρατιωτικά, βιομηχανικά και τεχνολογικά είδη, καθώς και στην ικανότητά της να αναπτύξει τον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας. Αυτοί περιλαμβάνουν την απαγόρευση της εξαγωγής άνθρακα, συμπεριλαμβανομένου του άνθρακα οπτανθρακοποίησης (ο οποίος χρησιμοποιείται σε ρωσικές βιομηχανικές μονάδες), συγκεκριμένων ηλεκτρονικών εξαρτημάτων (που βρίσκονται στα ρωσικά όπλα), τεχνικών ειδών που χρησιμοποιούνται στον τομέα των αερομεταφορών, καθώς και ορισμένων χημικών ουσιών.
    • Επιπλέον, αποφασίστηκε απαγόρευση πώλησης, προμήθειας, μεταφοράς ή εξαγωγής πυροβόλων όπλων και των βασικών εξαρτημάτων και πυρομαχικών τους, στρατιωτικών οχημάτων και εξοπλισμού, παραστρατιωτικού εξοπλισμού και ανταλλακτικών και άλλων αγαθών βάσει του κανονισμού κατά των βασανιστηρίων.
    • Με την 9η δέσμη κυρώσεων, εισήχθησαν νέοι περιορισμοί στις εξαγωγές αγαθών διττής χρήσης και προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, καθώς και απαγόρευση εξαγωγών προς 168 ρωσικές οντότητες που ελέγχονται ή συνεργάζονται με τη ρωσική αμυντική βιομηχανία.
    • Επιπλέον, αποφασίστηκε η απαγόρευση των εξαγωγών στην αεροπορία και στα αγαθά και την τεχνολογία που σχετίζονται με τη διαστημική βιομηχανία, ώστε να συμπεριληφθούν οι κινητήρες αεροσκαφών και τα εξαρτήματά τους. Η απαγόρευση ισχύει για τα επανδρωμένα και μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones). Απαγορεύονται τόσο οι άμεσες εξαγωγές κινητήρων μη επανδρωμένων αεροσκαφών στη Ρωσία όσο και σε οποιαδήποτε τρίτη χώρα που θα μπορούσε να προμηθεύσει με μη επανδρωμένα αεροσκάφη τη Ρωσία.

  1. Λοιπές κυρώσεις:
  1. Απαγόρευση μετάδοσης ρωσικών ειδησεογραφικών πρακτορείων: Απαγορεύεται η μετάδοση του Russia Today και του Sputnik εντός Ε.Ε. λόγω της εκστρατείας παραπληροφόρησης. Με την 6η δέσμη κυρώσεων απαγορεύθηκε η μετάδοση ειδησεογραφικών πρακτορείων RTR / RTR Planeta, Rossiya 24 και TV Centre International, λόγω συμμετοχής τους στην εκστρατεία παραπληροφόρησης της Ρωσίας. Με την 9η δέσμη κυρώσεων ανακλήθηκαν οι άδειες μετάδοσης τεσσάρων ακόμη ρωσικών τηλεοπτικών δικτύων (‘NTV/NTV Mir, Rossiya 1, REN TV, Pervyi Kanal’) και καταχωρήθηκαν επιπλέον ρωσικές εταιρείες μέσων ενημέρωσης (όπως οι VGTRK και National Media Group).
  2. Κυρώσεις σε αποσχισθείσες περιοχές Ντονέτσκ και Λουχάνσκ: καθολική απαγόρευση συναλλαγών στους τομείς του εμπορίου, της ακίνητης περιουσίας, των επενδύσεων, των μεταφορών, των τηλεπικοινωνιών, της ενέργειας και του τουρισμού.
  3. Κυρώσεις σε μη ελεγχόμενες περιοχές των περιφερειών Ζαπορίζια και Χερσώνας: με την 8η δέσμη κυρώσεων (Οκτώβριος 2022), το γεωγραφικό πεδίο των περιορισμών που θεσπίστηκαν στις 23 Φεβρουαρίου, συμπεριλαμβανομένης ιδίως της απαγόρευσης εισαγωγής αγαθών από τις μη ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές των περιφερειών του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ, επεκτείνεται και στις περιφέρειες Ζαπορίζια και Χερσώνας.
  4. Πολιτική έκδοσης θεωρήσεων εισόδου: Αναστολή ελεύθερης (χωρίς θεώρηση) εισόδου για τα ρωσικά διπλωματικά διαβατήρια και των διευκολύνσεων για τα υπηρεσιακά διαβατήρια. Άρση ευνοϊκών όρων για χορήγηση θεωρήσεων σε Ρώσους πολίτες ορισμένων κατηγοριών (μέλη επίσημων αποστολών, επιχειρηματίες, μέλη κυβέρνησης και κοινοβουλίου, μέλη Συνταγματικού Δικαστηρίου και Αρείου Πάγου).
  5. Πάγωμα διμερών επαφών και ανταλλαγών σε πλαίσιο Διεθνών Οργανισμών και fora (π.χ. ΠΟΕ).
  6. Αναστολή εφαρμογής από την Ε.Ε. της ρήτρας του Μάλλον Ευνοούμενου Κράτους (Most Favoured Nation) για τη Ρωσία στο πλαίσιο του ΠΟΕ.
  7. Γενική απαγόρευση συμμετοχής ρωσικών εταιρειών σε κρατικούς διαγωνισμούς προμηθειών σε κράτη μέλη της Ε.Ε.
  8. Με την 7η δέσμη κυρώσεων η Ε.Ε. επέκτεινε τις εξαιρέσεις από τη γενική απαγόρευση διεξαγωγής συναλλαγών με ορισμένες ρωσικές κρατικές οντότητες και σε ό,τι αφορά τις συναλλαγές για αγροτικά προϊόντα και τη μεταφορά πετρελαίου σε τρίτες χώρες.
  9. Με την 8η δέσμη κυρώσεων επιβλήθηκε απαγόρευση στους υπηκόους της ΕΕ να κατέχουν θέσεις στα διοικητικά όργανα ορισμένων ρωσικών κρατικών ή ελεγχόμενων νομικών προσώπων, οντοτήτων ή φορέων.
  10. Με την 9η δέσμη, δεν επιτρέπεται πλέον σε πολίτες της ΕΕ να κατέχουν οποιαδήποτε θέση στα διοικητικά όργανα όλων των νομικών προσώπων, οντοτήτων ή φορέων που ανήκουν στο ρωσικό κράτος ή ελέγχονται από αυτό και έχουν την έδρα τους στη Ρωσία.

Κυρώσεις σε βάρος Λευκορωσίας

  • Επέκταση απαγόρευσης εξαγωγής αγαθών διττής χρήσης και απαγόρευση εμπορίας προϊόντων καπνού, ανθρακικού καλίου, ξύλου, τσιμέντου, σιδήρου, χάλυβα, καουτσούκ και ορυκτών προϊόντων.
  • Αποσύνδεση τεσσάρων λευκορωσικών τραπεζών από το SWIFT (Belagroprombank, Bank Dabrabyt, Development Bank of the Republic of Belarus, Belinvestbank), καθώς και των λευκορωσικών θυγατρικών τους.
  • Απαγόρευση συναλλαγών με την Κεντρική Τράπεζα της Λευκορωσίας που σχετίζονται με τη διαχείριση αποθεματικών ή περιουσιακών στοιχείων και την παροχή δημόσιας χρηματοδότησης για το εμπόριο και τις επενδύσεις στη Λευκορωσία.
  • Απαγόρευση εισαγωγής στο χρηματιστήριο και παροχής υπηρεσιών σε σχέση με μετοχές κρατικών φορέων της Λευκορωσίας σε τόπους διαπραγμάτευσης της Ε.Ε. από τις 12 Απριλίου 2022.
  • Περιορισμός χρηματοοικονομικών εισροών από Λευκορωσία, απαγορεύοντας την τήρηση λογαριασμών Λευκορώσων πελατών από τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων της Ε.Ε., καθώς και την πώληση τίτλων σε ευρώ σε Λευκορώσους πελάτες.
  • Απαγόρευση παροχής τραπεζογραμματίων σε ευρώ στη Λευκορωσία.
  • Αναστολή διαδικασίας ένταξης στον ΠΟΕ.

Β.      Ρωσικά/Λευκορωσικά αντίμετρα

Εμπεριστατωμένος κατάλογος ρωσικών αντίμετρων κατά των κυρώσεων της Δύσης, καθώς και μέτρων θωράκισης της εθνικής οικονομίας  εντοπίζεται σε αρχείο της οικείας ιστοσελίδας Γραφείου Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων Πρεσβείας Μόσχας, στη διεύθυνση: https://www.agora.mfa.gr/ta-grafeia-oikonomikon-emporikon-upotheseon/grafeia-ana-xora/infofile/80120

Γ.      Πληροφοριακοί σύνδεσμοι και στοιχεία επαφής

Για όλα τα θέματα που αφορούν στην πρακτική υλοποίηση των κυρώσεων, οι ενδιαφερόμενες εταιρείες μπορούν να συμβουλεύονται τον σχετικό ολοκληρωμένο, ενοποιημένο Οδηγό Συχνών Ερωτήσεων που έχει συντάξει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στον ακόλουθο σύνδεσμο και ο οποίος εμπλουτίζεται διαρκώς σε συστηματική βάση: https://finance.ec.europa.eu/publications/consolidated-version_en

Ι. Κανονιστικό πλαίσιο Ε.Ε.:

Συνοπτικό και περιεκτικό σημείωμα Συμβουλίου Ε.Ε. για τις κυρώσεις: https://www.consilium.europa.eu/el/policies/sanctions/restrictive-measures-ukraine-crisis

- Χάρτης συνολικών κυρώσεων Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένων των κυρώσεων έναντι Ρωσίας και Λευκορωσίας: https://www.sanctionsmap.eu/#/main.

Νομικό κείμενο συνολικού πλαισίου τομεακών κυρώσεων (Κανονισμός Ε.Ε. 833/2014 και τροποποιήσεις του έως και 8η δέσμη και Κανονισμό για oil price cap)https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX:02014R0833-20221204

-  Νομικό κείμενο συνολικού πλαισίου ατομικών και οικονομικών κυρώσεων (Κανονισμός Ε.Ε. 269/2014 και τροποποιήσεις του έως και 8η δέσμη): https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A02014R0269-20221006 

-  Κείμενο βασικού Κανονισμού Συμβουλίου Ε.Ε. για κυρώσεις σε βάρος της Λευκορωσίας: Κανονισμός (Ε.Ε.) 2022/355 της 2ας Μαρτίου 2022 για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 765/2006 σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στη Λευκορωσία (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32022R0355&from=EL )

 

  • Επιμέρους κείμενα:

- Κανονισμός (Ε.Ε.) 2022/328 της 25ης Φεβρουαρίου 2022, για την τροποποίηση του κανονισμού (Ε.Ε.) αριθ. 833/2014 σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω ενεργειών της Ρωσίας που αποσταθεροποιούν την κατάσταση στην Ουκρανία, 25.2.2022 EL Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L 49/1(https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32022R0328&from=EL ).

- Κανονισμός 2022/263 της 23ης Φεβρουαρίου 2022, σχετικά με περιοριστικά μέτρα ως απάντηση στην αναγνώριση των μη ελεγχόμενων περιοχών των περιφερειών Ντονέτσκ και Λουχάνσκ της Ουκρανίας και στην αποστολή ρωσικών ενόπλων δυνάμεων στις εν λόγω περιοχές (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:32022R0263) 

- Κανονισμοί (Ε.Ε.) 2022/576, 577 της 8ης Απριλίου 2022, για την τροποποίηση των Κανονισμών (Ε.Ε.) αριθ. 833/2014 και (ΕΚ) αριθ. 765/2006 αντίστοιχα, σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω ενεργειών της Ρωσίας που αποσταθεροποιούν την κατάσταση στην Ουκρανία (και αντίστοιχα λόγω εμπλοκής της Λευκορωσίας), καθώς και Αποφάσεις 2022/578, 579 της 8ης Απριλίου, για την τροποποίηση των Αποφάσεων αριθ. 2014/512/CFSP και αριθ. 2012/642/CFSP, EL Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L 111 (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=OJ:L:2022:111:FULL&from=EN )

- Κανονισμοί (Ε.Ε.) 2022/580, 581, της 8ης Απριλίου 2022, για την τροποποίηση του κανονισμού (Ε.Ε.) αριθ. 269/2014 σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω ενεργειών της Ρωσίας που αποσταθεροποιούν την κατάσταση στην Ουκρανία, καθώς και Απόφαση 2022/582 της 8ης Απριλίου 2022, για την τροποποίηση της Απόφασης αριθ. 2014/145/CFSP, EL Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L 110 (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=OJ:L:2022:110:FULL&from=EN)

- Κανονισμοί (Ε.Ε.) 2022/876, 877, 878, 879, 880, της 3ης Ιουνίου 2022, καθώς και Αποφάσεις 2022/881, 882, 883, 884, 885 της 3ης Ιουνίου 2022, δια των οποίων υιοθετούνται τα μέτρα που περιλαμβάνονται στην 6η δέσμη κυρώσεων της Ε.Ε. έναντι Ρωσίας και Λευκορωσίας, EL Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L 153 (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=OJ:L:2022:153:FULL&from=EN).

- Κανονισμοί (Ε.Ε.) 2022/1269, 1270, της 21ης Ιουλίου 2022, καθώς και Αποφάσεις 2022/1271, 1272 της 21ης Ιουλίου 2022, δια των οποίων υιοθετούνται τα μέτρα που περιλαμβάνονται στην 7η δέσμη κυρώσεων της Ε.Ε. έναντι Ρωσίας και Λευκορωσίας, EL Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L 193 (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=OJ:L:2022:193:FULL&from=EN).

- Κανονισμοί (ΕΕ) 2022/1903, 1904, 1905 και 1906 της 6ης Οκτωβρίου 2022 καθώς και Αποφάσεις (ΚΕΠΠΑ) 2022/1907, 1908 και 1909 της 6ης Οκτωβρίου 2022, δια των οποίων υιοθετούνται τα μέτρα που περιλαμβάνονται στην 8η δέσμη κυρώσεων της Ε.Ε. έναντι Ρωσίας, EL Επίσημη Εφημερίδα Ευρωπαϊκής Ένωσης L 259 (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=OJ:L:2022:259I:TOC)

- Κανονισμός (ΕΕ) 2022/2367 της 3ης Δεκεμβρίου 2022, Εκτελεστικός Κανονισμός 2022/2368 της 3ης Δεκεμβρίου 2022, καθώς και Απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2022/2369 της 3ης Δεκεμβρίου 2022, δια των οποίων υιοθετήθηκε το ανώτατο όριο τιμής (oil price cap) για τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου, EL Επίσημη Εφημερίδα Ευρωπαϊκής Ένωσης L 311 (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=OJ:L:2022:311I:TOC)

- Κανονισμοί (ΕΕ) 2022/2474, 2475, 2476 της 16ης Δεκεμβρίου 2022 καθώς και Αποφάσεις (ΚΕΠΠΑ) 2022/2477, 2478 και 2479 της 16ης Δεκεμβρίου 2022, δια των οποίων υιοθετούνται τα μέτρα που περιλαμβάνονται στην 9η δέσμη κυρώσεων της Ε.Ε. έναντι Ρωσίας, EL Επίσημη Εφημερίδα Ευρωπαϊκής Ένωσης L 322 (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=OJ:L:2022:322I:TOC)

ΙΙ. Στοιχεία επαφών αναφορικά με οικονομικό σκέλος κυρώσεων:

-       ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ & ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑΣ (e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.)

-       Β1 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑΣ KAI ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΦΟΡΕΩΝ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑΣ (e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.)

-       Β4 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΜΕΡΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΜΕ ΧΩΡΕΣ ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ, ΡΩΣΙΑ, ΛΕΥΚΟΡΩΣΙΑ, ΧΩΡΕΣ ΚΑΥΚΑΣΟΥ KAI ΕΥΞΕΙΝΟΥ ΠΟΝΤΟΥ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΟΣΕΠ (e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.)

-       Β6 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ KAI ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ (όσον αφορά προϊόντα και τεχνολογίες διττής χρήσης, προϊόντα με στρατιωτικό προορισμό) (e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.)

Εμπεριστατωμένη πληροφόρηση σχετικά με τις οικονομικές πτυχές των κυρώσεων βρίσκεται στην οικεία ιστοσελίδα του Γραφείου Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων της Πρεσβείας της Ελλάδος στη Μόσχα, στη διεύθυνση: https://www.agora.mfa.gr/ta-grafeia-oikonomikon-emporikon-upotheseon/grafeia-ana-xora/office/863.